چای سیاه ایرانی

توضیحات

خرید چای سیاه ایرانی

چای سیاه 

چای سیاه نام یک نوشیدنی است که از گیاهی به نام کاملیا سیننسیس (Camellia sinensis) به دست می‌آید. لفظ «چای»کلمه‌ای چینی بوده که در قدیم در چین و شمال هند به کار برده می‌شد. ایرانیان دقیقاً همان واژه «چای» را به زبان فارسی وارد نمودند. بوته چای برای اولین بار در چین و در حدود پنج هزار سال پیش شناخته شد که به‌تدریج علاوه بر دارا بودن خاصیت درمانی، در مصارف رنگ‌آمیزی نیز به کار گرفته می‌شد. چای که از ابتدا در چین به‌صورت گیاه خودرو و طبیعی یافت می‌شد، بعد از مدتی به‌عنوان دم‌کرده، مفرح و بازآورنده سلامتی برای بدن به دربار پادشاهان راه یافت و حتی تا اواخر قرن گذشته، چای سیاه و چای سبز از نوشیدنی‌های تجملی و گران‌قیمت به شمار می‌رفت.

تاریخچه کشف چای

دربارهٔ تاریخ کشف چای، افسانه‌های زیادی وجود دارد. از جمله نقل می‌کنند که یکی از امپراتوران چین دستور داد تا فردی را برای تنبیه از شهر بیرون کنند. آن شخص مدتی را در کوه و بیابان و در جنگل‌ها سرگردان بود و به همین خاطر بسیار ضعیف و ناتوان شده بود. در همین حال درختی را دید و از شدت گرسنگی برگ آن را به‌عنوان غذا خورد و پس از مدتی رنگ و رخسارش کاملاً زیبا به حالت اولیه برگشت. به‌طور مخفیانه وارد شهر شد و با یکی از نزدیکان امپراتور احوال خود را بازگو کرد. در نهایت امپراتور او را احضار کرد و از اینکه او صحیح و سلامت برگشته است متعجب شد. بعد از این ماجرا امپراتور، عده‌ای از طبیبان را برای تحقیق درباره خواص این گیاه مأمور کرد.

همچنین در افسانه‌ای دیگر نقل کرده‌اند که روزی عده‌ای برای شکار به جنگل رفته بودند. گوشت یکی از شکارهای خود را در ظرفی ریختند و روی آن را با شاخه‌های چای پوشاندند. دوباره به شکار رفتند و با تعجب مشاهده کردند گوشت‌ها کاملاً له‌شده بودند. نتیجه این مشاهده را به طبیبان اطلاع دادند و آن‌ها دریافتند که گیاه چای برای هضم غذا و پخت سریع گوشت و حبوبات بسیار مؤثر است.

تاریخچه مصرف چای در ایران

سابقه مصرف چای در ایران از قرن هفدهم میلادی گزارش‌ شد است. جهانگردان از چایخانه‌هایی گزارش داده‌اند که رجال و افراد ثروتمند در آنجا جمع شده و چای می‌نوشیدند. در همان قرن هفدهم میلادی تاجری اصفهانی که دامنه تجارتش تا هندوستان می‌رسیده و اجناس این نواحی را به اروپا می‌برد و می‌فروخت، برای اولین بار چای را به اروپا برد و به‌عنوان نوشیدنی مفرح جدیدی که در هندوستان به آن «تِی» می‌گفتند، به اروپاییان معرفی نمود.

تاریخچه کشت چای در جهان

زراعت چای بعد از چین، در هند و ژاپن و از قرن نوزدهم میلادی به‌تمامی نقاط مختلف و مستعد دنیا توسعه یافت. در روسیه و در سال ۱۸۸۵ به دستور دولت وقت، «پرنس-ورنتسف» در نواحی قفقاز شروع به کشت چای کردند. ژاپن در قرن نهم، در کشورهای آفریقایی و عثمانی در قرن نوزدهم به چای‌کاری پرداختند. نهال‌های چای در زمینی که خاک قرمز و مقداری آهن و هوای آن رطوبتی باشد و سرمای شدید کمتر از منهای ده درجه نباشد، به عمل می‌آید. البته شرایط دیگری مثل وجین مناسب و تقویت خاک و هرس هم جز عوامل مهم در این زراعت می‌باشد.

آماده‌سازی چای سیاه

چای آماده نوشیدن، نتیجه چندین فرآیندی است که بر روی برگ سبز چای انجام می‌شود. فرایند کلی تولید چای سیاه، شامل دو مرحله است:

·        روش رسمی: در روش رسمی کلیه فرآیندهای تولید چای مثل، پلاس مالش، تخمیر و خشک‌کردن برگ چای باید انجام شود

·        روش غیررسمی: در روش غیررسمی بعضی از فرآیندهای تولید چای سیاه باهم ادغام می‌شوند. بیشتر کشورهای خارجی تولیدکننده چای سیاه نظیر کنیا، هند و بنگلادش از روش غیررسمی استفاده می‌کنند.

روش رسمی یا ارتدکس

۱– چیدن برگ سبز چای از باغ‌هاى چای

اولین گام در تولید چای سیاه، چیدن برگ سبز چای از باغات است. سپس طی مراحلی خاص، به کارخانه منتقل می‌شود. چیدن برگ سبز چای شامل چندین مرحله است. در قدیم، مردم برای چیدن برگ از تکنولوژی‌هایی که امروزی برای چیدن برگ مشاهده می‌کنیم استفاده نمی‌کردند و تمام فرایند چیدن را با دست انجام می‌دادند. البته با آمدن تکنولوژی باز هم بهترین نوع چای، حاصل از چیدن برگ سبز چای به روش دستی است که شامل دو برگ و یک غنچه آن می‌شود.

۲– پلاس

بعد از انتقال برگ سبز چای به کارخانه، توسط کارشناسان بررسی‌شده و بعد از بررسی نهایی به اتاق پلاس آورده می‌شود. اهمیت مرحله پلاس نقش بسیار موثری در تولید چای مرغوب دارد. در اتاق پلاس، برگ‌های سبز چای توسط پنکه‌های تعبیه شده در آن پلاسیده می‌شود. در این وضعیت برگ‌های سبز چای دچار تغییرات فیزیکی (پلاسیدن و پژمرده شدن برگ) و تغییرات شیمیایی (تجزیه آنزیم‌های موجود در چای) می‌شوند.

۳– مالش

پس از مرحله پلاسیدن برگ‌های سبز چای، نوبت به مرحله مالش یا لول کردن برگ‌های پلاسیده چای است. این کار دو مزیت اصلی دارد:

·        وقتی‌که برگ پلاسیده مالش داده می‌شود، شیره برگ چای به بیرون می‌ریزد.

·        آنزیم‌های موجود در چای بهتر تجزیه‌شده و در مرحله خشک‌کردن چای، عطر و طعم بی‌نظیری به چای سیاه می‌دهد.

۴– تخمیر

تخمیر مرحله مهمی در فرایند تولید چای سیاه محسوب می‌شود. فعالیت‌های شیمیایی که در این مرحله روی برگ مالش داده‌شده انجام می‌شود، کیفیت نهایی چای سیاه را مشخص می‌کند. تبدیل برگ سبز چای به یک چای خوش عطر به‌وسیله اکسیداسیون یا تخمیر انجام می‌شود. این مرحله هیچ قواعد خاصی ندارد و فقط تجربه کاربری در آن دخیل است. ممکن است محیط شما به گونه‌ای باشد که زمان تخمیر نصف زمان موجود در بنگلادش باشد یا به‌عکس. دمای مناسب برای تخمیر بین ۲۳ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد و میزان رطوبت هوا باید ۹۵ درصد باشد. با افزایش دما، عملیات تخمیر سریع‌تر صورت می‌گیرد اما بر کیفیت چای تأثیرات منفی خواهد داشت.

۵– خشک‌کردن

خشک‌کردن چای تخمیر داده‌شده باعث می‌شود که کلیه واکنش‌هایی که روی برگ سبز چای صورت گرفته، تثبیت شود.

۶ – مرحله دسته‌بندی چای سیاه یا سرت کردن

وقتی‌که چای سیاه تولید شد، لازم است که چای را از لحاظ ریز یا درشت بودن دسته‌بندی کنیم. در کارخانه‌ها این کار به‌طور خودکار انجام می‌شود و محفظه‌هایی وجود دارد که چای سیاه ریز یک‌طرف و چای سیاه درشت یک طرف دیگر ریخته می‌شوند. چای‌های طبقه‌بندی‌شده ازنظر کیفیت و قیمت باهم تفاوت‌های زیادی دارند.

روش غیررسمی یا CTC

در این روش، برگ‌های پلاسیده نشده یا کم پلاسیده، تخمیر و خشک می‌شوند. در واقع مرحله پلاس تا حد زیادی حذف می‌شود و مرحله مالش و خشک‌کردن یا هم تلفیق می‌گردد. این امر موجب صرفه‌جویی در زمان می‌شود.

 چای غیر رسمی در بیشتر کشورهای هند و کنیا و در کشورهای اروپایی مصرف می‌شود، اما در ایران تمرکز بر روی تولید چای سیاه به روش رسمی است و به روش CTC توجهی نمی‌شود.

روش درست دم‌ کردن چای سیاه

به نخستين نکته‌ای که باید در دم کردن درست چای سیاه دقت کنید، ظرفی است که در آن چای دم می‌آورید. بهتر است که از ظرف هاى چینی برای دم کردن چای سیاه استفاده کنید. ظروف چینی از دیرباز مورد استفاده مردمان شرق آسیا بوده و هست، در ضمن ظروف آهنی و مسی چندان برای سلامتی و واکنش‌هایی که با چای انجام می‌دهند، مناسب نیستند. بگذارید آب سماور کاملاً به جوش آید و بعد از جوش آمدن، آن را در قوری چینی بریزید. چای بسته انواع متفاوتی دارد و از این جهت زمان دم کشیدن متفاوتی نیز خواهد داشت. بعضی از آن‌ها که به‌اصطلاح «زود دم» می‌گویند، بین ۵ الی ۱۰ دقیقه دم می‌کشند، اما چای ایرانی به دیردم معروف است و معمولاً بین ۱۰ الی ۱۵ دقیقه دم می‌کشد.

هر بار که می‌خواهید چای دم‌کنید، سعی کنید که آب سماور را عوض کنید. این کار هم طعم چای را دگرگون می‌کند و هم عوارضی برای سلامتی ندارد. بیشتر ایرانی‌ها به‌اندازه خیلی زیادی چای دم می‌کنند و قسمتی از آن را می‌نوشند و مابقی را برای ساعات بعدی کنار می‌گذارند که این‌یک عادت بسیار بدی به‌حساب می‌آید. وقتی‌که چای به مدت طولانی دست‌نخورده باقی بماند، خواص و طعم خود را از دست می‌دهد. برای جلوگیری از این کار می‌توانید بعد از نوشیدن اولین فنجان از چای، تفاله چای را از قوری جدا کنید. با این کار، چای موجود در قوری، کیفیت و خواص خود را حفظ می‌کند.

فرهنگ چای در ایران

[چای علاوه بر اینکه یک نوع محصول زراعی به‌حساب می‌آید و بسیاری از افراد کشور ایران از این طریق خرج و مخارج زندگی را تأمین می‌کنند، به‌عنوان یک فرهنگ در ایران نیز شناخته می‌شود. هم‌اکنون نوشیدن چای در ایران به‌عنوان نوشیدنی اصلی مردم بعد از آب به‌حساب می‌آید. در هر دیدوبازدید ایرانی‌ها معمولاً اولین پذیرایی با چای صورت می‌گیرد و همچنین هیچ سفره‌خانه و مهمان‌سرایی یافت نمی‌شود که چای نداشته باشد. مردم ایران حتی هنگام سفر هم در کنار وسایل سفر خود چای سیاه یا چای سبز به همراه دارند.

 جهت مشاهده سایر چای و دمنوش ها از دسته چای و دمنوش دیدن فرمایید.